جستجو

کتاب «دوراهی روحانیت (جستارهایی دربارۀ مرجعیت شیعه در ایران معاصر)» نوشته‌ی کمال رضوی شامل یک مقدمه از دکتر سارا شریعتی (عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران) و یک درآمد با عنوان «امتناع جامعه‌شناسی روحانیت؟» است، در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول آن با عنوان «جایگاه اجتماعی مرجعیت (صورت‌بندی‌های مفهومی)» به بررسی ابعاد جامعه‌شناختی..

هدف و دغدغه‌ی ‌اصلی نویسنده در این كتاب، بررسی و تحلیل تغییرات و تطورات مناسكی ـ گفتمانی مجالس و آیین‌های عزاداری شیعیان ایرانی در طول تاریخ و خصوصاً در دوره‌ی ‌معاصر و فهم منطق این تغییرات است و پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان تغییرات مناسکی را تابع الگویی تجربی ـ نظری دانست یا نه؟ رویكرد اصلی و بنیادی او در این راستا بررسی مجالس و آیین‌های مذهبی ..

تقویم در ایران معاصر و به ویژه در سال‌های پس از پیروزی انقلاب به یک ابزار سیاسی بدل شده است. حکومت در این سال‌ها تلاش کرده است که از خلال تقویم تصویر خود را ساخته و به جامعه عرضه نماید. بررسی تقویم ما را با این تصویر آشنا خواهد کرد. آن‌گونه که از بررسی تقویم سال‌های پس از انقلاب تا کنون برمی‌آید، تصویر مذکور بر دو پایه استوار شده است؛ از یک‌سو هویت..

این کتاب، پژوهشی درباره اسلام شیعی در ایران امروز با محوریت زندگی روزمره شیعیان است. تمرکز عمده کتاب بر مضامینی مانند تشیع زیسته، فرایند مناسکی شدن، بدن مندی، نقش‌های جنسیتی، فرایند حجیت‌بخشی، عواطف، فرایند جامعه‌پذیری و تغییرات اجتماعی زندگی شیعیان در ایران امروز است. این پژوهش نشان می‌دهد که یک ایرانی شیعه در ایران امروز و هم‌زمان با تغییرات چشمگ..

مجموعه مقالات محسن حسام مظاهری، نویسنده و پژوهشگر مطالعات اجتماعی تشیع با عنوان «ساکنِ خیابانِ ایران؛ مسایل و چالش‌های دینداری در جمهوری اسلامی» در قطع رقعی و در ۱۷۶ صفحه، به‌تازگی توسط نشر آرما چاپ و منتشر شده است.این کتاب مجموعه‌ی ۱۲ مقاله و یادداشت با موضوع «تشیع و دینداری در جامعه‌ی معاصر» است که پیشتر در فاصله سالهای ۹۰ تا ۹۶ در نشریات و شبکه‌..

این کتاب، تلاشی برای فهم یک آیین دینی مستحب به‌نام «اعتکاف» و روایتی از تجربۀ حضور در آن است؛ آیینی که بررسی و تحلیل آن از موضوعات مغفول در مطالعات اجتماعی دین در ایران است. در سال‌های اخیر و با سازمان‌دهی رسمی اعتکاف در مساجد، شکل کاملاً شخصی این آیین تا حدی تغییر کرده؛ اما در هر حال ماهیت اعتکاف با مناسک جمعی عبادی یا آیین‌هایی همچون پیاده‌روی ار..

یکی از مهمترین رویکردهای گفتمانی در مطالعات دینی در جامعه ما، مطالعات آسیب شناختی است. آنچه که در این مطالعات بالاخص بعد از دهه 1370 و اوایل دهه 1380 اهمیت داشت، ظهور اشکال جدید سبک‌های دینداری بالاخص در نسل جوان و محیط‌های شهری بود. این موضوع چالشی برای گروه‌ها و نهادهای مرجع دینی بود. نوعی خروج از وضعیت بهنجار آیین‌های دینی در دل سنت‌های دینی پدی..

این کتاب، مجموعه مقالاتی است به قلم گروهی از پژوهشگران جامعه‌شناسی تشیع درباره‌ی مسائل و موضوعات تشیع در دوره‌ی معاصر که در تحقیقات دانشگاهی مورد توجه بوده‌اند. مسائلی مانند: تقویم شیعی و مدیریت زمان ، تصویر زنان اهل‌بیت در گفتمان شیعی، توسعه‌ی امامزاده‌ها و مکان‌های زیارتی، مواجهه‌ی جریان‌های مذهبی با مفهوم انتظار، پیامدهای آموزه‌ی «غیبت»، بسط کمّ..

مجالس مذهبی در دوره معاصر از ابزارهای گوناگونی برای اطلاع‌رسانی و تبلیغ برنامه‌های خود و جذب مخاطبان بهره گرفته‌اند. یکی از ابزارها، انتشار آگهی(اعلان) در مطبوعات است که از اواخر دوره قاجار و با گسترش روزنامه‌ها و مجلات مورد اقبال مجالس مذهبی قرار گرفته‌است. این اعلانات مطبوعاتی، منبعی غنی برای مطالعات اجتماعی، تاریخی و مناسک شیعی و اسنادی ارزشمند ..

یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین آیین‌های شیعی که نقش بنیادینی در صورت‌بندی تاریخی و اجتماعی جامعۀ شیعیان داشته، آیین‌ها و مناسک محرم است. تشیع در طول تاریخ، از خلال آیین‌های محرم توانسته است تداوم خویش را حفظ کند و انسجام معنوی جامعۀ شیعیان، بیش‌از همه، در فضای آیینی محرم بازتولید شده است. مناسک عزاداری محرم که برای بزرگداشت شهید انسانیت، امام‌حسین و ..

«مطالعات شیعه شناسی در ایتالیا» عنوان گویایی برای مجموعه مقالات بیانکاماریا اسمارچا امورتی، اسلام شناس ایتالیایی پیرامون تشیع نیست. در حالیکه عنوان کتاب ذهن ما را به سوی پژوهشی صرف در موضوع این رشته علمی در کشور ایتالیا می کشاند محتوای آن موضوعات متنوع و جالبی را در ارتباط با سیر تحول تشیع، مساله تشیع و قدرت و در انتها رابطه غرب و تشیع مطرح می کند ..

مهم ترین پرسش های این کتاب این است که فقر چه تاثیری بر نگرش افراد به انتظار دارد و انتظار، چه نقشی در زندگی فقرا ایفا می‌کند؟ آیا می‌توان گفت فقرا به واقع منتظر ظهور مهدی علیه السلام هستند؟ تصور آنها نسبت مهدی علیه السلام و اتوپیایی که با آمدن او محقق خواهد شد چیست؟ ضمناً انتظار برای فقرا بیشتر با نقش مثبت و سازنده آن شناخته شده است یا با نقش منفی ..

در این کتاب، مقولۀ هیئت‌های عزاداری به‌مثابۀ جماعتی آیینی حول سنت‌های عزاداری بررسی و تحلیل شده است. به باور نویسنده: «هیئت‌های عزاداری علی‌رغم آنکه در تصوری سطحی، یک ‌امر سنتی تعریف شده‌اند، در اصل محصول مواجهۀ وجدان جمعی شیعی با جهان مدرن و افول ساختارهای جماعتیِ سنتی است. از دل این مواجهه، پدیده‌ای مدرن به‌نام هیئت عزاداری سر برآورده که حاصل پوی..

نهاد روحانیت یکی از نهادهای تاریخی و ریشه‌دار در فرهنگ ایرانی شیعی است. در چندقرن اخیر بسیاری از تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه ایرانی را نمی‌توان بدون ملاحظه و تحلیل موقعیت و عاملیت روحانیون بررسی کرد. با وجود اهمیت این نهاد در جامعه، فرهنگ و سیاست ایران شیعی، متاسفانه هنوز به موضوعی جدی و فراگیر در علوم اجتماعی و علوم انسانی مدرن در ایران تبدیل نش..

در یکی دو دهه اخیر، آیین‌ها و مناسک جدیدی در جامعه شیعه ظهور کرده و با روندی شتابان رشد کرده‌اند که بیشتر سابقه‌ای در دوره‌های پیشین نداشته یا حداقل به‌صورت امروزی‌شان آیینی فراگیر محسوب نمی‌شدند. یکی از این آیین‌ها، پیاده‌روی اربعین است؛ آیینی که قدمت آن به میانه قرن 13 هجری می‌رسد و تا همین چند سال پیش آیینی نوعا مخصوص شیعیان عراق و محدود به آن‌ه..